VEB - UPDATE: VEB vraagt Philips om meer duidelijkheid over medische probleemdossiers

Philips trekt in totaal ruim een half miljard euro uit om miljoenen beademingsapparaten terug te halen. Het verlies aan beurswaarde is vele malen groter dan die getroffen voorziening. Beleggers lijken het vertrouwen kwijt te zijn. De VEB vraagt Philips in een brief om tekst en uitleg. Onderaan dit artikel vindt u de reactie van Philips op onze brief.

Philips zadelt beleggers de laatste zes maanden met de ene na de andere kater op.

Eind april liet het concern weten dat het een kwart miljard euro opzij moet zetten om 3,5 miljoen apparaten tegen slaapapneu te vervangen of repareren. Dat bedrag bleek te laag. Bij de recente halfjaarcijfers werd de voorziening verdubbeld. Voor eventuele schadevergoedingen werd nog geen geld opzijgezet.

Nog eens anderhalve maand later waren er problemen met 22 duizend beademingsapparaten voor ziekenhuizen waardoor nogmaals een terugkoopactie moest worden gestart.

Sinds de eerste voorziening eind april verloor het bedrijf ruim 10 miljard euro aan beurswaarde. Het is een veelvoud van het bedrag dat Philips – tot nu toe – opzij heeft gelegd om de miljoenen apparaten te vervangen of te repareren om gezondheidsrisico’s weg te nemen.

Lees hier de uitgebreide barometeranalyse van het aandeel Philips

Beleggers straffen het aandeel af vanwege onzekerheid over de uiteindelijke kostenpost van de hersteloperaties, eventuele schadeclaims van gedupeerden en het risico dat de winstpotentie van de slaaptak structureel is aangetast.

De VEB stuurt een briefdirect naar de brief naar Philips om een beter inzicht te krijgen in de ernst van de situatie en de financiële gevolgen.

Groeiparel
Het bericht zorgde voor onrust omdat de slaaptak, waar de gemankeerde beademingsapparaten onder vallen, veelbelovende vooruitzichten heeft (circa 15 procent van de groepsomzet).

Philips maakt samen met het Amerikaanse ResMed de dienst uit bij de verkoop van apparatuur tegen slaapstoornissen. Beiden hebben 45 procent van de markt in handen en kunnen dus dikke marges draaien in een markt die snel groeit.

Volgens de analisten van de Britse bank Barclays heeft circa een kwart van de volwassenen last van apneu, maar hebben ze nog geen actie ondernomen om deze aandoening te verhelpen

De vraag die nu boven de markt hangt is of die klandizie niet naar concurrent ResMed zal gaan.

Philips-topman Frans van Houten leek niet al te bang voor dat scenario, zo bleek bij de halfjaarcijferspresentatie. “Onze indruk is dat niemand zit te wachten op een monopoliemarkt (bedoeld wordt dat concurrent ResMed alleen overblijft, red.) en de verwachting is dat we snel onze marktpositie kunnen herstellen”, aldus de man die al ruim tien jaar hoogste baas is bij Philips.

Vaker problemen
Het aandeel Philips wordt op 13 keer het verwachte bedrijfsresultaat van volgend jaar lager gewaardeerd dan een mandje met vergelijkbare medische bedrijven (gemiddeld circa 16 keer). Het grootste probleemdossier van ceo Van Houten is dat die korting hardnekkig is.

Grafiek: Philips wordt structureel lager gewaardeerd dan peers

Philips’ onderwaardering kan niet los gezien worden van incidentele lasten en andere problemen die beleggers om de zoveel jaar voor de kiezen krijgen.

Zo kampte Philips in 2017 met 'Defibrillator-gate', een terugroepactie van hartschokapparaten. En in 2015 werd een fabriek voor CT-scanners stilgelegd vanwege problemen met de productiekwaliteit. Topman Van Houten schatte de voortgang toen herhaaldelijk te rooskleurig in en zag de totale kostenpost oplopen tot 225 miljoen euro.

Een jaar eerder werd Philips door een Amerikaanse rechtbank veroordeeld tot het betalen van 467 miljoen dollar vanwege het schenden van patenten. In 2012, een jaar na de aanstelling van Van Houten, moest het medisch technologiebedrijf een kartelboete van meer dan een half miljard dollar betalen.

Het forse verlies aan beurswaarde van de laatste maanden moet gezien worden in een context van de diverse tegenvallers die hieraan voorafgingen.

Brief aan Philips

-Ondanks robuuste halfjaarresultaten en de lancering van een aandeleninkoop van 1,5 miljard euro lijkt er even geen bodem onder de aandelenkoers van Philips. En dat heeft alles te maken met twee terugroepacties van beademingsapparatuur.

-De grootste terugkoopactie ziet op 3,5 miljoen apparaten die moeten worden gerepareerd of vervangen omdat schuim om geluid en trillingen te dempen in de machines afbrokkelt. Kort gesteld kunnen hierdoor schuimdeeltjes loslaten met irritatie van luchtwegen tot gevolg. Ook kunnen gassen vrijkomen die mogelijks zelfs kankerverwekkend zijn.

-Philips geeft herhaaldelijk aan dat het de problemen zelf heeft ontdekt. Na enige tijd zag Philips in gerapporteerde ‘incidenten’ van gebruikers van de apparaten een patroon, waarna het concern aan de bel zou hebben getrokken.

-De VEB stuurt een brief naar Philips om een beter inzicht te krijgen in de ernst van de situatie en de financiële gevolgen hiervan.

De reactie van Philips in het kort

- In een reactie geeft Philips aan dat de verhoging van de voorziening met nog eens 250 miljoen euro het gevolg is van ‘verdere analyses en aanvullende tests door het bedrijf’.

- Hieruit volgde ‘een aanpassing van de classificatie van de gezondheidsrisico’s, en daarmee ook de gebruiksinstructies voor de betrokken apparaten’. Volgens het bedrijf leidde dat tot ‘een versnelling van het reparatie- en vervangingsprogramma en tot een intensievere communicatie met klanten en patiënten.’

- In de brief meldt  Philips ook dat de omvangrijke terughaalactie inhoudt dat ongeveer twee derde van de apparaten helemaal wordt vervangen en één derde wordt gerepareerd. Maar het technologieconcern benadrukt dat ‘de financiële impact van het probleem op dit moment nog onzeker is, en de getroffen voorziening geen rekening houdt met claims die wij van klanten of investeerders hebben ontvangen of mogelijk nog zullen ontvangen’.

- Philips laat niets los over de omvang van eventuele claims, daarvoor is het volgens het bedrijf nog ‘te vroeg’. Wel geeft Philips aan zich ‘krachtig te verdedigen tegen ongegronde feiten’. 

- Philips bevestigt dat accountant EY de halfjaarcijfers niet heeft gecontroleerd of beoordeeld. Er hebben naar eigen zeggen geen discussies plaatsgevonden waar verslag van kan worden gedaan. Wel geeft Philips in algemene termen aan dat EY op de hoogte wordt gehouden van ontwikkelingen die relevant zijn voor het opstellen van de jaarrekening.

- Ook geeft Philips enige opheldering over die andere, en meer recente, terugroepactie van ruim twintigduizend beademingsapparaten. Het concern benadrukt dat deze kwestie helemaal los staat van de problematiek met schuim in de beademingsapparaten en dat ‘de betreffende apparaten niet uit de roulatie hoeven te worden gehaald en dat ze onder toezicht gewoon gebruikt mogen blijven worden’. Philips meent dat met de publicatie van het veiligheidsbericht aan klanten het probleem al tijdelijk is geadresseerd en een persbericht voor beleggers niet nodig was. Een permanente softwareaanpassing moet binnenkort volgen. Philips meent dat de financiële impact beperkt zal zijn.